W jaki sposób dokonuje się podziału majątku po rozpadzie małżeństwa?

W momencie zawarcia związku małżeńskiego, między partnerami powstaje wspólność majątkowa, która ustaje automatycznie w chwili rozwodu. Ani rozwód, ani podział majątku z całą pewnością nie są przyjemnym doświadczeniem, każdy z małżonków zazwyczaj pragnie zakończyć ten etap jak najszybciej. Jak zatem wygląda polubowny i sądowy podział majątku po rozwodzie oraz co jest niezbędne jego przeprowadzenia? Podpowiadamy.

Co wchodzi w skład majątku małżonków?

Wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przedmioty nie objęte wspólnością ustawową, stanowią majątek osobisty każdego partnera. W zakres majątku wspólnego wchodzą zatem wszelkie fundusze i oszczędności zgromadzone w trakcie trwania małżeństwa, takie jak wynagrodzenia za pracę, dochody z prowadzenia firmy, świadczenie socjalne lub zakupione podczas małżeństwa nieruchomości (dom, lokal, działka) lub ruchomości (samochody, sprzęty). Majątek osobisty z kolei to wszelkie środki, które jeden z małżonków posiadał przed wstąpieniem w związek małżeński, a także przedmioty nabyte przez dziedziczenie lub darowiznę, prawa niezbywalne, prawa autorskie, przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb małżonka, a nawet premie lub nagrody w pracy, ale tylko te przyznane za osobiste osiągnięcia. 

Jak wygląda umowny podział majątku?

Umowny podział majątku to szybsza i skuteczniejsza alternatywa dla postępowania na drodze sądowej. Możliwy jest on wyłącznie w sytuacji, w której byli małżonkowie są w stanie porozumieć się co do tego, który z nich ma uzyskać określone składniki ze wspólnego majątku lub w jaki sposób je podzielić, Polubowny podział najczęściej odbywa się na drodze mediacji, prowadzonych m.in. przez specjalistów z Kancelarii Radcy Prawnego Aneta Wasiluk w Gdańsku, podczas których byli małżonkowie dążą do wypracowania kompromisu. 

Umowny podział majątku może być sporządzony w dowolnej formie, jednak gdy w jego skład wchodzi nieruchomość, konieczne jest przygotowanie aktu notarialnego.

Na czym polega sądowy podział majątku?

W niektórych przypadkach zdarza się, że pomimo mediacji i prób znalezienia wspólnego rozwiązania, byli małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia. W takiej sytuacji nieunikniony jest podział na drodze sądowej.

Rozpoczyna się on od złożenia stosownego wniosku o podział majątku małżonków do sądu rejonowego (w przeciwieństwie do sprawy o rozwód) w okręgu, w którym znajduje się majątek wspólny byłych małżonków w dniu składania wniosku. W przypadku, gdy do podziału pozostaje np. jedna nieruchomość, ustalenie sądu nie stanowi kłopotu, gdy majątek wspólny obejmuje wiele składników w różnych lokalizacjach, wybór sądu należy do wnioskodawcy.

We wniosku zawarte powinny być informacje takie jak składniki i wartość majątku, dowody prawa własności oraz określenie tego, jaki składnik ma zostać przydzielony jednej ze strony sprawy oraz ewentualne ustalenie spłat i dopłat wyrównujących różnicę między wartością rzeczy otrzymanych w wyniku podziału a wartością udziału w majątku wspólnym. Możliwa też jest sprzedaż przedmiotów majątkowych i podzielenie sumy uzyskanej ze sprzedaży między małżonków proporcjonalnie do przysługujących im udziałów w majątku wspólnym. Ostatecznie, w przypadku, gdy małżonkowie w czasie trwania małżeństwa czynili wydatki np. z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków, przy podziale majątku mogą domagać się rozliczenia tych wydatków i nakładów. 

Jeśli natomiast były małżonek chce uzyskać więcej niż połowę majątku, może złożyć wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, co jest możliwe z tzw. ważnych powodów, gdy np. jeden z małżonków rażąco nie przyczyniał się do powstania wspólnego dorobku. Obowiązkowe będzie wówczas zebranie rzetelnych dowodów w sprawie, np. dokumentów potwierdzających trwonienie majątku lub zeznań świadków. Na tej podstawie sąd ustala wartość majątku podlegającego podziałowi i dokonuje rozdzielenia majątku po równo lub na korzyść jednego z małżonków.