Na czym polega różnica między rozwodem a separacją?

Małżeński kryzys i rozkład pożycia małżeńskiego nie musi skończyć się rozwodem. Innym sposobem na uporządkowanie sytuacji prawnej jest separacja. Zanim jednak zdecydujemy się na rozwód lub separację, powinniśmy zorientować się, na czym polega różnica pomiędzy nimi. Choć separacja jest procesem znacznie łatwiejszym oraz nie wymaga zgody współmałżonka, nie zawsze jest lepszym wyborem.

Separacja – zupełny, ale nie trwały rozkład pożycia małżeńskiego

Separacja może zostać orzeczona wówczas, kiedy nastąpi zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. To, co odróżnia ją od rozwodu to brak trwałości – w przypadku rozwodu mamy bowiem do czynienia z zupełnym oraz trwałym rozkładem pożycia małżeńskiego. W tym przypadku uznaje się, że rozkład jest zupełny, jednak nie jest trwały, a więc istnieje szansa na naprawienie stosunków małżeńskich.

Separacja reguluje kwestie prawne związane z opieką nad dziećmi, podziałem majątku, alimentami, a jednocześnie nie sprawia, że małżeństwo ustaje – wyjaśnia specjalista z kancelarii radców prawnych Arendarski i Stejblis z Warszawy. – W związku z tym żaden z małżonków będących w separacji nie może ponownie zawrzeć związku małżeńskiego. W czasie trwania separacji nie można również powrócić do poprzedniego nazwiska. Pomiędzy małżonkami istnieje obowiązek alimentacyjny, a jednocześnie powstaje rozdzielność majątkowa. Małżonek pozostający w separacji jest również wyłączony z kręgu spadkobierców – dodaje.

Do orzeczenia separacji nie jest niezbędna zgoda obydwu małżonków, jednak sąd może odmówić orzeczenia, jeśli istnieją ku temu przeszkody (np. ciężka choroba jednego ze współmałżonków) albo też poprzez separację mogą ucierpieć małoletnie dzieci. Separacja jest również rozwiązaniem, kiedy sąd nie zezwoli na rozwód, ze względu na brak spełnionych wszystkich warunków, niezbędnych do jego orzeczenia. Separacja może być wstępem do rozwodu, ale może być również sposobem na naprawę małżeństwa, poprzez tymczasową rozłąkę. Co ważne, separację można znieść, a więc przywrócić niejako zawieszone na czas rozłąki małżeństwo.

Rozwód – zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego

W sytuacji, kiedy rozkład pożycia małżeńskiego jest nie tylko zupełny, ale również trwały, zwykle orzekany jest rozwód. Jest to ostateczne rozwiązanie małżeństwa – po rozwodzie każdy ze współmałżonków może ponownie wziąć ślub. Po rozwodzie wszystkie prawa i obowiązki wobec małżonka przestają obowiązywać, choć w przypadku dzieci, które zrodziły się z małżeństwa, rodzice nadal powinni współdziałać w zakresie wychowania oraz zapewnienia im odpowiednich warunków życia. Rozwód, podobnie jak separacja, może nie zostać orzeczony przez sąd w przypadkach, kiedy istnieją przeszkody do jego orzeczenia. Niezbędna jest również zgoda obydwu współmałżonków.

Warto również dodać, co oznacza rozkład pożycia małżeńskiego. Uznaje się, że pomiędzy małżonkami musi dojść do ustania więzi emocjonalnej (miłości, szacunku, wzajemnego wsparcia), fizycznej (ustanie współżycia seksualnego) oraz gospodarczej (prowadzenie osobnych gospodarstw domowych). Jeżeli ustanie więzi jest zupełne i trwałe, sąd może orzec o rozwodzie, a w przypadku, gdy jest zupełne, ale nie ma charakteru trwałego – o separacji.

Zarówno w przypadku separacji, jak i rozwodu, sąd uznaje winę jednego z małżonków, obydwojga z nich albo orzeka separację lub rozwód bez orzeczenia o winie za rozkład pożycia małżeńskiego. Ustalenie winy wiąże się z konsekwencjami związanymi m.in. z obowiązkiem alimentacyjnym.

Kiedy rozwód, a kiedy separacja?

Warto dodać, że jeśli jeden z małżonków żąda rozwodu, natomiast drugi separacji, a żądanie orzeczenia rozwodu jest uzasadnione, sąd orzeka o rozwodzie. W odwrotnej sytuacji, kiedy to żądanie separacji jest uzasadnione, orzeka się o separacji.

W przypadku rozkładu pożycia małżeńskiego warto zastanowić się, czy rozkład ten jest trwały. Jeśli małżonkowie nie widzą wspólnej przyszłości razem, a jedno lub oboje z nich chce ponownie wziąć ślub z inną osobą, rozwód jest jedynym wyjściem. Jednak jeśli jest to wyłącznie chwilowy kryzys, separacja może pomóc w spojrzeniu na małżeństwo z odpowiedniej perspektywy, a także zastanowieniu się, czy wspólne życie jest nadal możliwe. Rozwód jest nieodwracalny i małżeństwo może zostać przywrócone wyłącznie w przypadku ponownego wstąpienia w związek małżeński. Natomiast separację można znieść, a więc przywrócić małżeństwo do pierwotnego stanu.