Dlaczego pozew o przyznanie alimentów warto przygotować z radcą prawnym?

Wsparcie w postaci profesjonalnej pomocy prawnej świadczonej przez radcę prawnego pozwala na najlepsze zorientowanie się w swojej sytuacji i zapoznanie się ze wszystkimi możliwymi opcjami oraz ich konsekwencjami. Dzięki wsparciu przy przygotowywaniu pozwu o alimenty oraz prowadzeniu całej sprawy można uniknąć popełnienia błędów i zwiększyć prawdopodobieństwo uzyskania rozstrzygnięcia po swojej myśli.

Komu należą się alimenty i jak można je uzyskać?

Najważniejsze kwestie związane z relacjami rodzinnymi są regulowane nie tylko przez istniejące zwyczaje, ale również przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jednymi z bardziej istotnych obszarów, które zostały dość szczegółowo opisane obowiązującymi normami prawnymi, są te łączące się z obowiązkiem alimentacyjnym. Osoby, które są ze sobą spokrewnione w linii, będą zobligowane do wzajemnego wspierania się, w tym w niektórych okolicznościach do łożenia na utrzymanie osoby należącej do ich najbliższej rodziny. Obowiązek alimentacyjny jest jednak obwarowany wieloma warunkami, w zależności od sytuacji, w jakiej znaleźli się krewni, których on dotyczy. Poza obszarem ściśle łączącym się z zapisami prawa rodzinnego alimenty wiążą się nierzadko również z silnymi emocjami, zwłaszcza jeśli w tle pojawiają się obecne lub zadawnione konflikty. Dla rozwikłania spraw związanych ze składaniem pozwu o przyznanie alimentów najlepiej więc zasięgnąć opinii radcy prawnego. Pomoże on nie tylko w ocenie sytuacji, ale również wskaże istniejące możliwości, doradzi jakie kroki prawne można podjąć, a w razie potrzeby może reprezentować klienta czy to podczas rozprawy, czy też w trakcie negocjacji mających na celu znalezienie rozwiązania polubownego, które będzie na ogół szybsze, mniej obciążające dla obu stron i niewykluczone, iż okaże się bardziej satysfakcjonujące – podkreśla przedstawiciel Kancelarii Radcy Prawnego Wojciecha Chmuraka, która specjalizuje się m.in. w sprawach związanych z prawem rodzinnym.

Alimenty dotyczą najczęściej relacji między dziećmi a rodzicami. Zwykle z pozwem lub żądaniem ustalenia alimentów na drodze umowy między stronami występują osoby, które po rozwodzie opiekują się wspólnymi dziećmi. Liczne są także przypadki, w których o alimenty wnoszą byli małżonkowie. Warto jednak pamiętać, że liczba możliwości jest znacznie większa. Alimenty na zasadzie wzajemności należą się także rodzicom ze strony swoich dzieci. Można o nie występować również do swoich dziadków i wnuków. W sytuacji, gdy konkretna osoba nie ma wstępnych ani zstępnych, czyli rodziców lub dziadków albo dzieci i wnuków, czy też nie są oni w stanie ponosić takiego ciężaru finansowego, pozew lub żądanie można skierować także wobec rodzeństwa. W każdym z przypadków, w których w grę wchodzą alimenty, nieco inne będą zarówno przesłanki do ich przyznania, jak i możliwa wysokość orzeczonych lub ustalonych kwot.

W przypadku alimentów na rzecz rodziców lub dziadków zasądzanych od pełnoletnich i samodzielnie utrzymujących się dzieci, wnuków albo rodzeństwa, ale także na rzecz dorosłych dzieci lub wnuków ze strony rodziców, dziadków czy też rodzeństwa podstawową przesłanką, która umożliwia wystąpienie o alimenty, jest fakt popadnięcia w stan niedostatku przez osobę kierującą takie roszczenie. Alimenty mogą być przyznane także dzieciom lub małżonkowi w trakcie trwania związku małżeńskiego – w tej sytuacji wynika to z obowiązku łożenia na utrzymanie rodziny i zaspokajanie jej potrzeb materialnych. O alimenty na tej samej zasadzie mogą występować wobec swoich rodziców pełnoletnie dzieci, o ile nie mają możliwości samodzielnego utrzymywania się czy to ze względu na kontynuowanie nauki, niemożność znalezienia zatrudnienia mimo podejmowanych prób, czy z uwagi na swój stan zdrowia. We wszystkich przypadkach poziom ustalonych alimentów nie może jednak być nadmiernym uszczerbkiem dla zobowiązanego do ich płacenia ani godzić w potrzeby jego najbliższych.

Najczęstsze kwestie związane z alimentami na wspólne dzieci

W przypadku najczęściej zdarzających się spraw związanych z alimentami na dzieci kwestie sporne dotyczą na ogół faktu ustalenia ojcostwa oraz samej wysokości zobowiązania. W pierwszym przypadku kluczowe jest uprawdopodobnienie, że wskazana przez stronę występującą o alimenty osoba jest w rzeczywistości biologicznym ojcem dziecka. Najczęściej łączy się to albo z próbą zaprzeczenia ojcostwa – w sytuacji, gdy dziecko zostało uznane z mocy prawa, ponieważ narodziło się podczas trwania związku małżeńskiego lub w ciągu 300 dni po jego zakończeniu, w których czasie matka nie zawarła nowego małżeństwa – albo z pozwem o bezskuteczność uznania ojcostwa. Rozstrzygające w takich przypadkach jest na ogół przeprowadzenie badania DNA, które z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością potwierdza lub wyklucza biologiczne związki między rodzicem a dzieckiem.

Jeżeli chodzi o określenie wysokości alimentów na dziecko, odpowiednia kwota jest ustalana przez skład orzekający lub negocjowana między obiema stronami. Sąd bierze pod uwagę potrzeby dziecka, a także możliwości zarobkowania, jakie posiada jego rodzic, jak również jego status majątkowy. Zasądzone alimenty powinny mieć taką wysokość, by pozwalały na finansowanie podstawowych wydatków, w tym na jedzenie, środki czystości, ubrania, a także opłaty z tytułu czynszu za mieszkanie oraz media. Liczą się również kwoty potrzebne na edukację, uczestnictwo w kulturze lub aktywność związaną z rozwijaniem zainteresowań dziecka. Choć obowiązek utrzymywania dziecka spoczywa na obojgu rodzicach, to w przypadku dysproporcji w zarobkach albo możliwościach ich uzyskiwania ciężary mogą być różnie rozłożone między matkę dziecka a jego ojca.

Nie można zapominać, że raz ustalone alimenty mogą zostać podwyższone lub obniżone, jeżeli zmianie ulegnie stan faktyczny – zwiększą się potrzeby dziecka zarówno wskutek dorastania, jak i sytuacji zdrowotnej albo odmiennie niż w chwili podejmowania decyzji przez sąd będą się kształtowały dochody rodziców. W grę może tu wchodzić poprawa albo pogorszenie sytuacji materialnej np. z uwagi na awans czy utratę pracy, przy czym warto pamiętać, że może to dotyczyć obu stron i oboje rodzice mogą składać wnioski w tej sprawie. Częstą przesłanką do ograniczenia alimentów może być założenie przez ojca dziecka nowej rodziny, niekiedy również związane z kolejnymi alimentami, jeśli natomiast chodzi o rodzica opiekującego się dzieckiem, to wśród przyczyn występowania z pozwem alimentacyjnym, zawierającym żądanie ich podwyższenia pojawiają się m.in. pogorszenie sytuacji materialnej wskutek utraty pracy, kłopoty ze zdrowiem utrudniające podjęcie zatrudnienia czy wzrost kosztów powodowany rozpoczęciem przez dziecko studiów. Dodatkowym argumentem za zmianą wysokości alimentów może być fakt, że dziecko ma prawo do życia na takim samym poziomie jak jego rodzice. Każda tego rodzaju sytuacja wymaga jednak przygotowania stosownego pozwu i poparcia go odpowiednią argumentacją oraz dowodami potwierdzającymi stanowisko strony.

Alimenty od byłego małżonka

Alimenty są często zasądzane także od byłego małżonka, taka możliwość jest jednak ściśle złączona z tym, czy w ramach sprawy rozwodowej sąd badał kwestię winy małżonków oraz zależy od decyzji, jakie w tej kwestii podjął skład orzekający. Warto wspomnieć, że ustalenie winnego jest obligatoryjne w każdej sprawie rozwodowej, o ile obie strony nie zgłoszą zgodnego wniosku o wyłączenie jej rozpatrywania. Ze względu na dalekosiężne skutki decyzji o uzyskaniu rozwodu z orzekaniem o winie lub bez trzeba pamiętać, że najkorzystniej jest ją podejmować po zasięgnięciu opinii radcy prawnego lub adwokata, który będzie mógł przedstawić wszystkie okoliczności przemawiające za wyborem określonej strategii w zależności od indywidualnej sytuacji osoby będącej stroną sprawy rozwodowej. Jest to o tyle istotne, że łączy się nie tylko z kwestiami alimentacyjnymi, ale także z ewentualną koniecznością przedstawiania drażliwych i intymnych szczegółów dotyczących pożycia między małżonkami.

W sytuacji, w której sąd na zgodny wniosek małżonków nie orzekał o winie, o alimenty może wystąpić każde z byłych małżonków. Będzie to jednak możliwe tylko wówczas, gdy któreś z nich znajdzie się w sytuacji niedostatku. Wymaga to dowiedzenia, że strona nie jest w stanie samodzielnie w pełni zaspakajać swoich uzasadnionych potrzeb materialnych. Chodzi tu przede wszystkim o wydatki na zakup podstawowych dóbr i usług – żywności lub leków w razie choroby, a także potrzebnego sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego. Liczyć się będzie brak możliwości płacenia za czynsz i media – np. wodę, gaz lub prąd. Przyczyną niedostatku może być utrata pracy, brak możliwości jej znalezienia, czy to z uwagi na trudną sytuację i wysokie bezrobocie, czy też kwestie zdrowotne lub konieczność opieki nad członkiem rodziny. Trzeba jednak pamiętać, że sąd bierze pod uwagę także możliwości zarobkowania strony ubiegającej się o alimenty oraz posiadany przez nią majątek, a także sytuację finansową pozwanego. Możliwość ubiegania się o alimenty w sytuacji niedostatku dotyczy obojga małżonków i utrzymuje się przez 5 lat od momentu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, jednak w wyjątkowych sytuacjach czas ten może zostać przez sąd wydłużony.

Jeżeli w wyroku rozwodowym sąd uznał za winnych oboje małżonków, mogą oni wzajemnie składać pozwy o alimenty wówczas, gdy znajdą się w sytuacji niedostatku. Osoba, która została uznana za niewinną rozpadu małżeństwa, również ma taką możliwość, przysługuje jej jednak także prawo domagania się alimentów wówczas, gdy pogorszeniu ulegnie jej sytuacja materialna, co nie musi mieć związku z sytuacją niedostatku. W takich okolicznościach musi jednak dowieść, że jej status materialny byłby lepszy wówczas, gdyby do rozwodu nie doszło. Nie należy jednak zapominać, że były małżonek nie ma obowiązku łożenia kwot umożliwiających stronie pozywającej na życie na stopie równej ze swoją.

Dowodzenie swoich praw przy występowaniu o alimenty lub byciu pozwanym z tego tytułu wymaga przedstawienia argumentów i dowodów świadczących na swoją korzyść. Niezbędne będzie precyzyjne określenie swego stanowiska w pozwie lub odpowiedzi na pozew, a także sprawne dochodzenie swoich racji na sali sądowej. Z uwagi na zakres niezbędnej do tego wiedzy prawniczej oraz znajomości procedur i orzecznictwa najlepszym sposobem będzie skorzystanie z pomocy prawnej świadczonej przez radcę prawnego albo adwokata. Warto pamiętać, że samodzielne działanie może skończyć się niepowodzeniem, również z uwagi na poziom nierzadko towarzyszącym tego rodzaju sprawom emocji.