Jak przebiega sprawa rozwodowa w sądzie?

Rozwód należy do najtrudniejszych życiowych przeżyć. To skomplikowany proces, który wiąże się z uciążliwymi formalnościami. Rozwodowi towarzyszą zazwyczaj silne emocje i strach przez najbardziej newralgicznym momentem, jakim jest rozprawa w sądzie. Wiedza o tym, jak przebiega sprawa rozwodowa, może trochę uspokoić i pomóc właściwie się do niego przygotować.

Pozew o rozwód i wyznaczenie terminu rozprawy

Każdy z małżonków ma prawo wnieść w dowolnym czasie pozew o rozwód i tym samym wytoczyć powództwo. Powód zobowiązany jest złożyć przygotowany wcześniej pozew w dwóch kopiach w wydziale sądu okręgowego, w którym małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania. Powinien być wyrażony w formie pisemnej, własnoręcznie podpisany oraz zawierać podstawowe informacje: adres i nazwa sądu, do którego skierowany jest pozew o rozwód, dane osobowe stron, daty, żądania (sposób rozwiązania małżeństwa), powody rozwiązania małżeństwa oraz niezbędne dowody. Do pozwu powinien być dołączony skrócony odpis aktu małżeństwa, a w przypadku posiadania przez małżonków wspólnych, małoletnich dzieci, również skrócone odpisy aktów urodzenia. Z chwilą wniesienia pozwu należy uiścić opłatę sądową, której wysokość wynosi 600 zł.

Jeżeli wniesiony pozew nie posiada żadnych braków formalnych, sąd wysyła jego odpis stronie pozwanej, która może na pozew odpowiedzieć w czasie nie dłuższym niż 2 tygodnie. Dzięki temu strona pozwana ma szansę przedstawić swoje roszczenia związane z rozwodem oraz przedstawić swoją wersję zdarzeń dotyczącą rozpadu małżeństwa. Odpowiedź na pozew także powinna być wniesiona w dwóch egzemplarzach, z których jeden jest dla sądu, a drugi dla powoda. W przypadku, gdy pozwany nie domaga się ustalenia winy w rozpadzie pożycia małżeńskiego, sąd nie jest zobowiązany do ustalenia, który z małżonków ponosi winę za rozpad małżeństwa.

Po upłynięciu terminu do złożenia odpowiedzi na pozew sąd wyznacza termin rozprawy. Zależy on od wielu okoliczności, m.in. ilości spraw rozpoznawanych w danym sądzie oraz tego, czy pozew zawiera żądanie orzeczenia o winie. Strony zawiadamiane są o terminie rozprawy pisemnie i zobowiązane są do osobistego stawiennictwa – informuje adwokat z kancelarii adwokackiej dr Beaty Bieniek w Zabrzu.

Rozprawa rozwodowa

Rozprawa może odbyć się bez udziału osoby pozwanej, jeśli ta nie stawi się w sądzie. Rozwiązanie małżeństwa możliwe jest już podczas pierwszej rozprawy, ale może być ich więcej. Rozprawa rozwodowa odbywa się przy zamkniętych drzwiach, chyba że strony żądają publicznego rozpoznania sprawy, której jawność nie będzie zagrażała moralności. Posiedzenie odbywa się w składzie trzyosobowym, a na sali mogą być obecne strony oraz ich pełnomocnicy. Rozprawa rozpoczyna się w momencie wywołania sprawy przez protokolanta. Przewodniczący posiedzenia sprawdza obecność stron oraz weryfikuje ich dowody osobiste lub inne dokumenty potwierdzające tożsamość. Następnie sąd pyta strony o ich stanowisko oraz czy decyzja małżonków w przedmiocie rozwodu jest ostateczna.

W przypadku, gdy małżonkowie wnoszą o orzeczenie winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego lub posiadają wspólne małoletnie dzieci, sąd przeprowadza postępowanie dowodowe, polegające na informacyjnym wysłuchaniu stron. Najpierw wysłuchiwana jest strona powodowa, a następnie strona pozwana. Podczas postępowania dowodowego sąd zadaje stronom pytania, a strony udzielają na nie odpowiedzi oraz przedstawiają swoje wnioski, żądania, twierdzenia i dowody na ich poparcie. Muszą one dotyczyć przedmiotu sprawy i jej rozstrzygnięcia. Każdy z małżonków musi samodzielnie udowodnić wiarygodność swoich twierdzeń. Sąd na podstawie postępowania dowodowego ustala okoliczności dotyczące rozkładu pożycia małżeńskiego. W przypadku, gdy sąd musi orzec o władzy rodzicielskiej, kontaktach z dzieckiem oraz alimentach, konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego z tymi zagadnieniami. Sąd posiłkuje się w tym celu opinią wydaną na podstawie wywiadu środowiskowego, przeprowadzonego przez wyznaczoną do tego osobę, czyli kuratora. Wywiad środowiskowy ma na celu ustalenie warunków, w których wychowują się dzieci stron.

Zamknięcie rozprawy i orzeczenie rozwodu

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd udziela głosu powodowi, a następnie osobie pozwanej. Małżonkowie mogą wówczas podtrzymać swoje wnioski zgłoszone na początku rozprawy lub odnieść się do twierdzeń strony przeciwnej. Następnie przewodniczący zamyka rozprawę, po czym sąd orzeka na naradzie o rozwiązaniu małżeństwa poprzez rozwód w formie wyroku. Następnie sąd odczytuje sentencję na posiedzeniu jawnym i ustnie uzasadnia rozstrzygnięcie. Wyrok uprawomocnia się po 21 dniach od jego wydania. W wyroku rozstrzygającym o rozwodzie sąd może orzec także w takich kwestiach, jak władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem, alimenty na dziecko i na drugiego małżonka, sposób korzystania ze wspólnego mieszkania, jego podział lub przyznanie go jednej ze stron oraz podziału majątku. W przypadku, gdy jedna ze stron nie zgadza się z treścią wyroku, w postępowaniu odwoławczym może w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyroku wnieść do sądu okręgowego wniosek o uzasadnienie wyroku. Po jego otrzymaniu strona ma 14 dni na złożenie apelacji wraz z uzasadnieniem do sądu apelacyjnego.