Jakimi sprawami zajmuje się notariusz?

Kancelaria notarialna to miejsce, gdzie można załatwić wiele spraw związanych z różnymi dziedzinami życia. Notariusz będzie pomocny przy kwestiach związanych z prawem spadkowym, rodzinnym i handlowym. Wizyta u notariusza to także jeden ze sposobów na zabezpieczenie swoich interesów przy zawieraniu umów. W wielu przypadkach u notariusza można przeprowadzić procedury, które umożliwiają uniknięcie przewlekłego postępowania sądowego.

Jaka jest rola notariusza?

Życie prywatne i zawodowe wiąże się z koniecznością wykonywania wielu czynności, które mają swoje konsekwencje prawne. Ludzie stale zawierają między sobą umowy, zaciągają zobowiązania czy poświadczają, że różne wydarzenia miały miejsce. W przypadku większości spraw nie są do tego potrzebne żadne specjalne formy ani dokumenty. Zdarzają się jednak sytuacje, w których znaczenie prowadzonych działań jest z różnych względów istotne dla wszystkich stron w nie zaangażowanych. Powoduje to, że niezbędne stają się niezbite dowody, że czynność prawna miała miejsce, dotyczyła ściśle określonych spraw i uczestniczyły w niej osoby, których tożsamość nie budziła wątpliwości.

Notariusz jest funkcjonariuszem publicznym, który działa w interesie wszystkich stron przeprowadzanej czynności. Dzięki temu, że przestrzega on jasnych i dokładnie określonych w przepisach procedur staje się gwarantem, że wszystkie etapy przebiegły prawidłowo – wyjaśnia przedstawiciel kancelarii notarialnej. – Podczas realizowania czynności notarialnych i sporządzania odpowiedniego aktu notarialnego notariusz zawsze upewnia się, że stawiające się przed nim osoby są tymi, za kogo się podają, mają prawo dokonać zamierzonych działań, rozumieją ich konsekwencje, a także działają z własnej woli – dodaje.

Efektem działań notariusza może być m.in. sporządzony akt notarialny lub wydane poświadczenie. Akt notarialny jest dokumentem, który jest uznawany za dokument urzędowy i ma najwyższą rangę dowodową. Informacje, które są w nim zawarte, uznaje się za potwierdzone i prawdziwe, a określoną tam czynność za taką, która miała miejsce. W formie aktu notarialnego mogą zostać przeprowadzone czynności różnego rodzaju, nie mogą one jednak być niezgodne z prawem.

Nieco bardziej ograniczony niż w przypadku aktu notarialnego jest zakres czynności objętych poświadczeniem notarialnym. O ile prawdziwość aktu notarialnego obejmuje wszystkie dotyczące opisanej czynności szczegóły, o tyle w przypadku poświadczenia dotyczą one jedynie ściśle określonej cechy. Poświadczenie podpisu gwarantuje, że złożyła go wskazana osoba, nie odnosi się jednak w żaden sposób do samej treści dokumentu. Podobnie jest przy poświadczeniu daty, gwarantuje ono, że wskazany dokument istniał w określonym momencie, nie ma natomiast związku z prawdziwością jego zawartości.

Kiedy można skorzystać z pomocy notariusza?

Ze względu na fakt, że czynności prawne przeprowadzone w formie notarialnej zwiększają pewność obrotu prawnego, przepisy w wielu przypadkach uznają podpisanie aktu notarialnego za niezbędne. Będzie tak np. przy wszelkich czynnościach związanych z prawami własności nieruchomości czy umowie zobowiązującej do zbycia spadku. Niewykonanie koniecznej czynności notarialnej oznacza wówczas, że wszystkie poczynione ustalenia nie mają żadnej mocy prawnej. Jednocześnie w formie aktu notarialnego można przeprowadzić  również inne czynności, a ich katalog jest otwarty. Ważne jednak by były one zgodne z obowiązującymi przepisami.

Korzystanie z usług notariusza wymaga osobistego stawiennictwa w kancelarii i potwierdzenia swojej tożsamości. Niezbędne jest również posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych. Jeśli jest to konieczne dla wykonania określonej czynności prawnej, potrzebne będzie również udowodnienie prawa do dysponowania konkretną rzeczą, nieruchomością albo prawem.

Przeprowadzenie czynności notarialnych wymaga również opłacenia wynagrodzenia notariusza według obowiązującej taksy notarialnej. W niektórych przypadkach niezbędne może być również zapłacenie podatku. Notariusz w ramach wykonywanych zadań pobiera podatek od czynności cywilno-prawnych, podatek spadkowy, a także opłaty sądowe, np. za wpis do ksiąg wieczystych.

Co można załatwić u notariusza?

Zakres spraw, jakie można załatwić u notariusza, jest bardzo szeroki. Poza przenoszeniem praw dotyczących nieruchomości w kancelarii notarialnej można wykonać wiele czynności związanych z prawem spadkowym. U notariusza można sporządzić testament, zyskując pewność, że będzie spisany zgodnie z obowiązującymi przepisami, a jego treść będzie w pełni odzwierciedlać wolę testatora. W kancelarii notarialnej istnieje także możliwość uzyskania  poświadczenia nabycia spadku, a także dokonania jego działu, choć obie te czynności wymagają spełnienia dodatkowych warunków – pełnej zgody co do kręgu dziedziczących i ich obecności, a także jednomyślności co do wysokości udziałów.

Notariusz może również pomóc w wielu sprawach wchodzących w zakres prawa rodzinnego. Można tu zawrzeć małżeńską umowę majątkową, czyli tzw. intercyzę określającą strukturę majątku wspólnego i majątków osobistych małżonków. Notariusz ułatwi także spisanie umowy alimentacyjnej na rzecz dziecka, byłego małżonka czy innego krewnego.

U notariusza istnieje również możliwość zawarcia dowolnej, zgodnej z prawem umowy nadając jej formę aktu notarialnego. Może to być zarówno umowa dotycząca spraw prywatnych, jak i transakcji handlowych. Notariusz pomoże również w sporządzeniu umowy darowizny.

W kancelarii notarialnej jest również możliwość wystawienia pełnomocnictwa, a także uzyskania poświadczenia. Notariusz może wydać poświadczenie własnoręczności podpisu, daty okazania dokumentu, a także poświadczenie pozostawania przy życiu lub przebywania w określonym miejscu. Notariusz potwierdzi również zgodność odpisu, wyciągu albo kopii dokumentu z oryginałem.

Notariusz wykonuje też różne obowiązki związane z funkcjonowaniem spółek prawa handlowego, np. sporządzając specjalne protokoły notarialne. Zajmuje się także kwestiami zarządu sukcesyjnego. W kancelarii notarialnej można również złożyć depozyt związany z prowadzoną czynnością notarialną, np. zawieraniem umowy sprzedaży nieruchomości.