Wzory unijne – czy warto je rejestrować?

Produkt, część produktu lub zestaw, a nawet opakowanie – to tylko kilka przykładów wyrobów, które mogą być objęte prawem ochrony wzoru. Według przepisów unijnych wzór to „postać całego lub części produktu, wynikająca w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji”.

Stworzyłeś nowy produkt i zamierzasz na nim zarabiać? Zastanów się, czy i w jaki sposób będziesz chronił swoją własność intelektualną – tym właśnie jest opracowana przez ciebie innowacja. Bez względu na to, czy spod twoich rąk wyszedł nowy model skórzanych butów czy projekt komody o indywidualnym, niepowtarzalnym wyglądzie, możesz zabezpieczyć prawo do wyłącznego czerpania korzyści z efektów swojej pracy.

Ochrona wzorem unijnym

Za ochronę intelektualną wzorów w krajach członkowskich odpowiada Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Twórca może zarejestrować nowy wzór w EUIPO przed wprowadzeniem go do obrotu rynkowego – w takiej sytuacji zyskuje zarejestrowany wzór wspólnotowy (ZWW). Twórca nie ma jednak obowiązku rejestracji wzoru. Rezygnując z rejestracji, odwołuje się do prawa niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego (NWW) – również w takim przypadku wzór unijny jest chroniony, chociaż przez krótszy czas i w węższym zakresie.

Bez zgody właściciela wzoru (zarówno ZWW, jak i NWW) niezgodne z prawem jest:

• wytwarzanie,
• wprowadzanie do obrotu,
• sprzedaż,
• reklamowanie,
• import i eksport produktów zawierających chroniony wzór.

Właścicielem wzoru może być nie tylko twórca, ale i przedsiębiorstwo, w którym twórca pracuje, lub które posiada inne prawo do zgłoszenia wzoru na własną rzecz.

Rejestrować, czy nie rejestrować wzoru unijnego?

Prawo z rejestracji trwa 25 lat i jest podzielone na 5-letnie okresy ochronne, przy czym za każdy okres wnosi się opłatę urzędową. Niezarejestrowany wzór wspólnotowy jest chroniony na terenie UE przez trzy lata od upublicznienia, a twórca nie ma możliwości przedłużenia tej ochrony. Jeśli w ciągu roku od ujawnienia wzoru twórca dojdzie do wniosku, że rejestracja byłaby jednak wskazana, może to zrobić, korzystając z tzw. okresu karencji – mówi ekspert z Kancelarii Prawno-Patentowej Bellepat w Przemyślu.

Po co rejestrować wzór unijny? Przede wszystkim po to, by korzystać z szerszego zakresu ochrony wzoru. Twórca, który zarejestrował wzór, otrzymuje świadectwo rejestracji. W sytuacji, gdy ktoś naruszy zarejestrowany wzór, choćby nieświadomie, świadectwo rejestracji ZWW ułatwia twórcy dochodzenie swoich praw. Jeśli wzór nie został zarejestrowany, właściciel może powstrzymywać inny podmiot przed jego wykorzystaniem, ale tylko pod warunkiem, że wzór został skopiowany w złej wierze, czyli ów podmiot zdawał sobie sprawę z istnienia wzoru, a mimo tego posłużył się jego dokładną kopią.

Rejestracja wzoru przemysłowego w EUIPO daje twórcy monopol na posługiwanie się swoim produktem na terenie całej Unii Europejskiej. A to oznacza, że żaden przedsiębiorca w żadnym z 27 państw członkowskich nie będzie mógł produkować i sprzedawać identycznego/łudząco podobnego produktu. Jeśli więc planujesz handel swoim produktem na arenie międzynarodowej, rejestracja wzoru unijnego jest ze wszech miar słusznym posunięciem.