Naruszenia wyłącznego prawa do odmian roślin - konsekwencje prawne

Prawie wszystkie odmiany roślin uprawnych, między innymi zbóż, podlegają prawnej ochronie. Oznacza to, że wyłączne prawo do rozmnażania, przygotowywania do siewu, przechowywania i sprzedaży materiału siewnego przysługuje hodowcy, właścicielowi danej odmiany. Naruszenie tego prawa przez rolnika pociąga za sobą pewne konsekwencje prawne.

Czym jest wyłączne prawo do odmiany roślin?

Wyłączne prawo do odmiany roślin to forma ochrony własności intelektualnej hodowcy oraz czystości odmianowej roślin. Posiadający je hodowca zobowiązany jest do dbania o to, by rozmnażana, przygotowana do siewu i sprzedawana przez niego odmiana spełniała odpowiednie normy jakościowe. Warto pamiętać, że w większości to właśnie od jakości materiału siewnego, a nie warunków glebowych czy klimatu zależy wysokość przyszłych plonów, a więc wyłączne prawo do odmiany służy nie tylko ochronie interesów hodowcy, ale również zwiększaniu plonów gospodarstw rolnych i jednocześnie dostarczenie ostatecznym konsumentom produktów wysokiej jakości. Hodowcy przysługuje również prawo do udzielania wybranym podmiotom licencji na produkcję i sprzedaż materiału siewnego danej odmiany roślin.

Co należy rozumieć przez naruszenie wyłącznego prawa do odmian roślin?

Jak zostało wspomniane wyżej, jedynymi podmiotami i osobami uprawnionymi do sprzedaży materiału siewnego danej odmiany roślin jest hodowca oraz podmioty, które uzyskały od niego licencję. Mogłoby się wydawać, że naruszenie wyłącznego prawa do odmian roślin obejmuje tylko oferowanie lub sprzedaż kwalifikowanego materiału siewnego bez licencji hodowcy-właściciela, w rzeczywistości jednak zgodnie z postanowieniami ustawy krajowej oraz rozporządzeniami unijnymi za naruszenie wyłącznego prawa uznaje się również:

• Wysiewanie niekwalifikowanego materiału odmiany chronionej nabytego drogą kupna lub tzw. wymiany sąsiedzkiej
• Siew nabytego materiału paszowego, konsumpcyjnego lub innego niesiewnego
• Siew z własnego zbioru odmian mieszańcowych lub syntetycznych
• Siew z własnego zbioru odmian gatunków niedozwolonych do odstępstwa rolnego
• Siew z własnego zbioru odmian gatunków dozwolonych do odstępstwa rolnego bez uiszczenia przewidywanej przez prawo opłaty dla hodowcy w ustawowym terminie do 30 dni od daty wysiewu.

Co grozi za naruszenie wyłącznego prawa do odmian roślin?

Zgodnie z Ustawą z dn. 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej roślin osoby naruszające wyłączne prawo do odmiany roślin poprzez dopuszczanie się jednej lub więcej wymienionych wyżej czynności podlegają sankcjom cywilnoprawnym. Orzekanie w sprawach o naruszenie tych przepisów następuje w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Więcej informacji o ochronie prawnej roślin uprawnych znajdziemy na stronie Agencji Nasiennej.