Czym są ograniczone prawa rzeczowe?

Ograniczone prawa rzeczowe regulowane są przez Kodeks cywilny i związane są z konkretnym przedmiotem lub prawem. Odnoszą się one do rzeczy lub praw będących własnością innej osoby. Definiowane są zaś jako prawa rzeczowe, które zapewniają uprawnionemu ściśle określony zakres uprawnień względem danej rzeczy. Czym są ograniczone prawa rzeczowe i czemu służą? Wyjaśniamy.

Co to są ograniczone prawa rzeczowe?

Ograniczone prawa rzeczowe powiązane są z uprawnieniami do korzystania np. z nieruchomości w konkretnie określony sposób. Oznacza to wówczas, że osoba, która jest uprawniona, może korzystać z danej rzeczy.

Stosownie do treści Kodeksu cywilnego do praw rzeczowych należy:

• Użytkowanie - czyli obciążenie rzeczy prawem do jej uznania i pobierania z niej pożytków. W takim przypadku uprawniony może korzystać z owej rzeczy w sposób podobny, co właściciel,
• Służebność - jest to prawo rzeczowe obciążające nieruchomość, którego celem jest zwiększenie użyteczności innej nieruchomości lub zaspokojenie potrzeb oznaczonej osoby fizycznej,
• Zastaw - wykorzystywany w celu zabezpieczenia wierzytelności rzeczy ruchomej, którą można obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia rzeczy bez względu na to, czyją jest własnością,
• Hipoteka - przeznaczona do zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności pieniężnej na nieruchomości,
• Spółdzielcze prawo do lokalu.

Specjaliści z Kancelarii Adwokackiej Katarzyna Bachleda-Kominek podkreślają, że ograniczone prawa rzeczowe mają charakter bezwzględny. Oznacza to, że m.in. przysługują one wyłącznie uprawnionemu nawet, jeżeli właściciel danej nieruchomości obciążonej sprzeda ją osobie trzeciej.

Jak ustanowić ograniczone prawa rzeczowe i kiedy wygasają?

Powstanie ograniczonych praw rzeczowych może być ustanowione zarówno w formie umowy, jak i jednostronnego oświadczenia właściciela ustanawiającego prawo. Wówczas konieczne będzie zachowanie formy aktu notarialnego. Ograniczone prawa rzeczowe mogą również zostać ustanowione w wyniku umowy właściciela z daną osobą, która nabywa prawo, na drodze sądowej w formie orzeczenia sądowego, decyzji administracyjnej lub zasiedzenia.

Ograniczone prawo rzeczowe wygaśnie natomiast w momencie, jeżeli upłynie termin wskazany w umowie, gdy osoba uprawniona zrzeknie się go, z chwilą śmierci uprawnionego, nie wykonywania przez okres 10 lat lub z mocy wyroku sądowego.