Na czym polega sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia?

W Polsce istnieją dwie drogi, by stwierdzić nabycie spadku przez spadkobierców. Do wyboru mamy orzeczenie sądowe lub poświadczenie dziedziczenia przez notariusza. Obydwa dokumenty mają taką samą doniosłość prawną. Aby sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, konieczna jest obecność wszystkich osób, które mogą wchodzić w krąg ustawowych i testamentowych spadkobierców oraz osób, na rzecz których spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne. Jak to wygląda w praktyce? Co zawiera akt poświadczenia dziedziczenia? W jakich sytuacjach notariusz może odmówić sporządzenia dokumentu?

Co zawiera akt poświadczenia dziedziczenia?

W akcie sporządzonym przez notariusza znajdziemy kilka istotnych punktów, które nie mogą zostać pominięte:

• Zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia, które jest składane przez osoby biorące udział w spisaniu protokołu.
• Oświadczenie wskazujące na istnienie lub nieistnienie osób, które dziedziczyłyby wraz ze znanymi spadkobiercami lub wyłączałyby ich od dziedziczenia.
• Oświadczenie o znanych testamentach spadkodawcy albo ich braku.
• Oświadczenie wskazujące, że wcześniej nie zostało wydane postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku, a także że nie toczy się żadne postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku oraz wcześniej nie został sporządzony inny akt poświadczenia dziedziczenia.
• Oświadczenie, które wskazuje, czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne oraz który ze spadkobierców powołanych do spadku z ustawy odpowiada warunkom, jakie przewiduje się do dziedziczenia gospodarstwa rolnego.
• Oświadczenie o obywatelstwie spadkodawcy (dokładniej: czy był w chwili śmierci cudzoziemcem lub nie posiadał żadnego obywatelstwa, ale zamieszkiwał w Rzeczpospolitej Polskiej). Oświadczenie to wskazuje także, czy w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe albo nieruchomości, które są położone poza granicami Polski.
• Oświadczenie, czy były składane oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku, czy było wydane orzeczenie, które dotyczyło niegodności dziedziczenia, a także czy były zawierane umowy w przedmiocie zrzeczenia się dziedziczenia po spadkodawcy.
• Wzmiankę mówiącą o tym, że notariusz pouczył obecnych podczas sporządzania aktu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Czy notariusz może odmówić sporządzenia aktu?

Notariusz ma obowiązek odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia w kilku sytuacjach – mówi nam notariusz Sławomir Puczyłowski z Otwocka. Pierwsza z nich jest oczywista: jeżeli uprzednio został już sporządzenia inny akt poświadczenia dziedziczenia albo zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Notariusz nie sporządzi aktu, jeśli w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnione zostanie, że nie były obecne wszystkie osoby, które mogłyby być spadkobiercami albo istnieją (lub istniały) testamenty, których nie otwarto i nie ogłoszono. Akt nie zostanie przygotowany, jeśli z ustawy spadek przypada gminie lub Skarbowi Państwa (brak małżonka oraz krewnych powołanych do dziedziczenia), a także, gdy spadkobierca w chwili śmierci miał inne obywatelstwo niż Polskie albo nie posiadał żadnego obywatelstwa i nie mieszkał na terenie Polski. Ostatnia sytuacja, również związana z krajem: jeśli nieruchomość lub prawa rzeczowe, które wchodzą w skład spadku, są położone za granicami Rzeczpospolitej.