Czym jest pełnomocnictwo?

Upoważnienie innej osoby do dokonywania czynności prawnych w naszym imieniu wymaga wystawienia pełnomocnictwa. Jeśli więc chcesz np. upoważnić swojego przyjaciela do sprzedaży twojego samochodu w twoim imieniu lub do pobrania czynszu od lokatorów pod twoją nieobecność, konieczne będzie ustanowienie pełnomocnictwa. Instytucję pełnomocnictwa w polskim prawie regulują przepisy kodeksu cywilnego.

Mocodawca i pełnomocnik

Osoba, która upoważnia drugą osobę do działania w swoim imieniu to mocodawca. Umocowanie danej osoby do działania w imieniu mocodawcy odbywa się przez udzielenie jej pełnomocnictwa poprzez złożenie oświadczenia woli. Jego treścią jest upoważnienie danej osoby do dokonania w imieniu i ze skutkiem prawnym dla mocodawcy indywidualnie oznaczonej czynności prawnej lub czynności określonej rodzajowo.

Mocodawca może ustalić pełnomocnika wyłącznie do takich czynności, których sam mógłby dokonać we własnym imieniu. Niedozwolone jest jednak udzielanie pełnomocnictwa do czynności o charakterze ściśle osobistym, np. do udzielenia zgody na zabieg medyczny lub uznania ojcostwa – wyjaśnia nasz rozmówca z Kancelarii Notarialnej Tomasz Zapart w Katowicach.

Pełnomocnikiem może być wyłącznie osoba, która ma zdolność do czynności prawnych.  Co ciekawe, pełnomocnikiem może być również osoba o ograniczonej zdolności prawnej. Na podstawie umocowania pełnomocnik zastępuje mocodawcę w zakresie określonym przez mocodawcę, przy czym brany jest pod uwagę zakres zdolności prawnej mocodawcy. Istotne jest przy tym, że pełnomocnictwo upoważnia, ale nie obciąża pełnomocnika obowiązkiem do reprezentowania mocodawcy; nie jest bowiem umową między mocodawcą a pełnomocnikiem, a jedynie oświadczeniem woli tego pierwszego.

Jak ustanowić pełnomocnictwo?

Forma ustanowienia pełnomocnictwa uzależniona jest od charakteru czynności, do których zostaje upoważniony pełnomocnik. Jeżeli chcemy, by pełnomocnik dokonywał w naszym imieniu czynności prawnych w formie pisemnej, również ustanowienie pełnomocnictwa powinno zostać sporządzone na piśmie. Z kolei wystawienie pełnomocnictwa do sprzedaży lub kupna nieruchomości zawsze wymaga formy aktu notarialnego.

Prawidłowy sposób udzielenia pełnomocnictwa warunkowany jest też przez jego typ. Pełnomocnictwo ogólne, które upoważnia do wykonywania czynności zwykłego zarządu, wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Forma pełnomocnictwa rodzajowego (do czynności prawnych określonego rodzaju) oraz szczególnego (do poszczególnej czynności), powinna mieć formę wymaganą dla ważności danej czynności.

Udzielone przez mocodawcę pełnomocnictwo w każdej chwili może zostać odwołane. Jeśli pełnomocnictwo zostało ustanowione w formie aktu notarialnego, również jego odwołanie musi przyjąć taką formę. W przypadku śmierci pełnomocnika lub mocodawcy pełnomocnictwo wygasa, chyba że w jego treści ustalono inaczej (np. umocowanie osoby dorosłej do zarządzania majątkiem mocodawcy po jego śmierci dla zabezpieczenia interesów jego dzieci).